Dahhâk bin Kays (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve selem) şöyle buyurur:

Yaptıklarınızı Allah için yapma hususunda teyakkuz halinde olun ve bilin ki, Allah halis olmayan ameli kabul etmez.

(Ed-Dârakutnî, es-Sünen, 1/51; el-Beyhakî, Şuabü’l-İman, 5/336; el-Makdisî, el-Ehâdîsü’l-Muhtâra, 8/90)

Sahabe-i güzînden Atıyye es-Sa’dî’nin naklettiğine göre takva ve
vera’ hususunda da beşeriyetin üsve-i hasenesi Efendiler Efendisi (aleyhi
efdalüssalavât ve ekmelüttahiyyât) şöyle buyurmuşlardır:

“Kul, sakıncalı şeylere düşme endişesiyle bir kısım
sakıncası olmayan şeyleri de terk etmedikçe gerçek takvaya
ulaşamaz.”

(Tirmizî, Sıfatü’l-Kıyame, 19; İbn Mâce, Zühd, 24)

Hazreti Muaviye bin Ebî Süfyan (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:

Allah (celle celâlühû) bir kişi hakkında hayır murad edince ona dinî meselelerde derin bir anlayış kabiliyeti ihsan eder.

(Buhari, İlim, 10; Müslim, İmare, 175; Tirmizi, İlim,4; İbn Mace, Mukaddime, 17; Darimi, Mukaddime, 24; Müsned, 1/306)

Hazreti Abdullah bin Amr ibnü’l-Âs (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:

Yüzü yerde olanı Allah yükselttikçe yükseltir, kibre girip çalım çakanı da yerin dibine batırır.

(Müsnedü’ş-Şihab, 1/219; biraz farkla: Müsned, 3/76)

Hulefâ-i Râşidîn efendilerimizin ikincisi, İslam’ın yüzakı Hazreti Ömer (radiyallahü anh), Efendiler Efendisi (aleyhissalâtü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:

Yaptığı bir iyilikten dolayı kalbi sürûrla dolan, bilmeyerek işlediği bir günah sebebiyle de gönlü burkulan kimse iyi bir mümin demektir. 

(Tirmizi, Fiten, 7; Müsned, 1/18,26, 3/446)

İmran bin Husayn (radiyallahü anh) hazretleri, Efendiler Efendisi (aleyhissalâtü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:

Her kim varlığını Hakk’a ibadete ve O’nun yolunda hizmete adarsa, Cenab-ı Allah da o kulunun her ihtiyacını karşılar ve onu hiç ummadığı yerlerden rızıklandırır. Kim de tamamen dünyaya dalar, Rabbini unutursa, Allah da onu dünya yurdunun mihnetleri ve meşakkatleriyle başbaşa bırakır.

(Heysemî, Mecmeu’z-zevâid, 10/303; Taberâni, el-Mu’cemü’s-sağîr, 1/201)

Hazreti Câbir (radıyallahü anh) hazretlerinin naklettiği bir hadis-i şerifte Kainatın Medar-ı İftiharı Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyuruyor:

Kul namazı da terketti mi, işte o zaman küfürle arasında hiçbir perde kalmamış demektir.

(Müslim, İman, 134; Ebû Davud, Sünnet, 15;  Tirmizî, İman, 9; İbn Mace, İkamet, 17; Dârimî, Salât, 29)

Enes bin Malik hazretleri Rasulüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

Üç şey vardır insanı helake sürükler; üç şey de vardır ki insan için vesîle-i necattır. İnsanın helakine sebep olan üç şeyden ilki artık karakter haline gelmiş cimrilik, ikincisi hep peşinde koşulan heva ve heves, üçüncüsü de kişinin kendini beğenmesidir. Bir kimsenin kurtulmasına vesile olabilecek üç şeyden birincisi gizli-açık her hâlükârda Allah mehâbet ve mehâfeti içinde bulunmak, ikincisi fakirlikte de zenginlikte de ifrat ve tefritlere düşmeyip istikamet içinde olmak, sonuncusu da gazap anında da hoşnutluk anında da adaletten ayrılmamaktır.

(Mecmaü’z-Zevâid, 1/90; Müsnedü’ş-Şihab,1/214; Feyzü’l-Kadîr, 3/307)

Enes bin Malik hazretleri Rasulüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

Dünyada iki dili olanın (bir öyle bir böyle konuşanın) ahirette de ateşten iki dili olur.

(Müsnedü’ş-Şihab, 1/284; Biraz farkla: Ebu Davud, Edeb, 34; Dârimi, Rikak, 51)

Sahabe efendilerimizin en önde gelenlerinden insanlığın yüz akı, adalet timsali Hazreti Ömer (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi vesellem) şöyle buyurmuşlardır:

Cennetin en güzel yerini isteyen kimse cemaate sımsıkı sarılsın!

(Tirmizi, Fiten, 7; Müsned, 1/26

Damra bin Habib ve Hakim bin Umeyr (radıyallâhu anhümâ) hazretleri, Efendiler Efendisi’nin şöyle buyurduğunu naklederler:

Kendisi için bir hayır kapısı açılan kimse onu bir fırsat bilip değerlendirme konusunda acele etsin! Zira, o kapının ne zaman kapanacağı belli olmaz.

(Müsnedü’ş-Şihab, 1/268; ez-Zühd libni’l-Mübârek, 1/38)

Abdullah ibn Abbas (radıyallâhu anhüma) hazretleri, Efendiler Efendisi’nin şöyle buyurduğunu naklederler:

İki göz vardır ki, Cehennem ateşi onlara dokun(a)maz:
Birisi Cenâb-ı Allah’a duyduğu saygı ve haşyetten dolayı hep ağlayan Hak erinin,
diğeri de Allah yolunda nöbet tutan yiğidin gözleridir.

(Tirmizi, Fezâilül-cihâd, 12)

 Abdullah ibn Abbas (radıyallâhu anhümâ) hazretleri, Efendiler Efendisi’nin şöyle buyurduğunu nakleder:

İnsanların çoğunun kıymetini bilemedikleri ve aldandıkları iki nimet vardır ki, bunlar, sıhhat ve boş vakittir.

(Buhari, Rikak, 1,60; Tirmizi, Zühd, 1; İbn Mâce, Zühd, 15; Müsned, 1/344)

Enes bin Malik hazretleri Rasûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

Hakikî mücahid,
yegâne galip ve azametiyle başdöndüren Allah’a
 itaat hususunda
 sürekli nefsiyle yaka-paça olan insandır.

(Tirmizi, fadâilül-cihad, 2; Müsned, 6/20,22)

Sahabe efendilerimizin önde gelenlerinden Hazreti Ali’nin (radıyallahü anh) rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur:

Cennete müştak olan hayr ü hasenâta koşar.
Cehenneme yuvarlanmaktan endişe eden şehevî arzulardan yüz çevirir.
Ecel hakikatını vicdanında duyan geçici lezzetlerden uzak durur.
İşin doğrusu, dünyaya karşı kalb kapılarını sürmeleyen kimseye de musibetler çok küçük, pek hafif gelir.

(Müsnedü’ş-Şihab, 1/226; Beyhakî, Şuabü’l-İman, 7/371)

Ebû Hureyre (radıyallahu tealâ anh) insanlık âleminin şeref tablosu Efendimiz (aleyhi ekmelüttehayâ)’nın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

Kim Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsa
 ya hayır söylesin veya sussun!
Kim Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsa
 komşusuna izzet ü ikramda bulunsun!
Kim Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsa
 misafirine ikramda kusur etmesin!

(Müslim, İman, 74)

Sahabe efendilerimizin önde gelenlerinden Abdullah ibn Ömer’in (radıyallahü anh) rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur:

Çok konuşanın çok kusuru, çok kusuru olanın da çok günahı olur. Günahları çok olanın da –tevbe ve istiğfarla onları temizlemediği takdirde– hakkı ateştir. Onun için kim Allah’a ve ahiret gününe iman ediyorsa ya hep hayır konuşsun ya da sussun!..

(Mu’cemü’l-Evsat, 6/328; Müsned-i Şihab, 1/236; Mecmeu’z-Zevâid, 10/543)

Enes bin Malik hazretleri Rasûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

Yalnız kaldığında kendisini Rabbine isyan etmekten alıkoyacak kadar takvası olmayan bir kimsenin yapacağı amellerin Allah nezdinde ne kıymeti olabilir ki?!.

(Müsnedü’ş-Şihâb, 1/303; Deylemî, el-Firdevs, 4/437; Kenzü’l-Ummal, 3/776; Feyzü’l-Kadîr, 3/439)

Hazreti Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:

Sahip olduğunuz imkanlar açısından durumu sizden daha iyi olanlara değil, daha fenâ durumda bulunanlara bakın. Zira bu (bakış zaviyesi) Allah’ın nimetlerini hafife almamanız için en uygun yoldur.

(Müslim, zühd, 9; Tirmizi, kıyame, 58; libas, 38; İbn Mâce, zühd, 9)

Sahabe-i güzîn efendilerimizin Hadis ilminde herkesçe hüccet kabul edilen seçkinlerinden Hazreti Ebû Hureyre (radiyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (aleyhi efdalüssalavâti vetteslîmât) şöyle buyurur:

“Kim bir mümin kardeşinin dünyaya ait bir sıkıntısını giderirse, Cenab-ı Allah da onun ahirete ait bir sıkıntısını giderir.
Yine kim iman sahibi bir kardeşinin ihtiyacını giderirse,  Allah ü Zü’l-Cemâl de onun ihtiyacını giderir.
Kim de inanmış bir kardeşinin herhangi bir kusurunu gizlerse, Settar olan Yüce Allah da dünya ve ahirette onun ayıplarını örter.
-Unutulmasın ki- kul, kardeşinin yardımında olduğu müddetçe Allah da onun yardımındadır.”

(Taberânî, Mu’cemu’l-Evsat, 1, 63;
Biraz farklılıkla: Buhari, Mezalim, 3; Birr, 59; Ebû Davud, Edeb, 38; Tirmizî, Hudûd, 3)

Sahabe efendilerimizin önde gelenlerinden Abdullah ibn-i Ömer (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur:

Sırf ahiret mülahazasıyla yapılması gereken bir işte dünyevî beklentilere giren kimsenin ötede o amelle elde edebileceği hiçbir kazanç yoktur.

(Müsnedü’ş-Şihab, 1/293; Ez-zühd ve sıfatü’z-zâhidîn, 1/67)

Enes bin Malik hazretleri Rasulüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

İçine düştüğü bir hatanın pişmanlığıyla kıvranan bir insan diliyle istiğfar etmese de affolunur.

Müsnedü’ş-Şihâb, 1/264; el-Firdevs, 37 558

Hazreti Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte,
her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:

İnsanın izzeti inancını hayatına yansıtmasında, kişiliği aklını hep hayra kanalize etmesinde, şeref ve asaleti de ahlakını güzelleştirmesindedir.

(Beyhakî, Sünen, 7/136, 10/195; Dârekutnî, 3/303)  

Ubade bin Sâmit (radıyallahü anh) hazretlerinin naklettiği bir hadis-i şerifte Kainatın Medar-ı İftiharı Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyuruyor:

Kim Allah’a kavuşma arzusu içinde olursa Allah (azze ve celle) de –Zat-ı Ecell-i A’lâsına yakışır şekilde– ona kavuşmayı ister;
kim de Allah’a vuslat özlemi içinde bulunmazsa Cenab-ı Allah da onunla karşılaşmayı istemez.

Buhari, rikâk, 41; Müslim, zikir, 14,16; Tirmizî, cenâiz, 67, zühd, 6; Nesâî, cenâiz, 10; Müsned, 2/313

Hazreti Enes bin Mâlik (radiyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Efendiler Efendisi (aleyhi ekmelüttehâyâ) şöyle buyurmuştur:

Cenab-ı Hakk’a karşı saygı hisleriyle dopdolu olarak her zaman ümit televvünlü bir korku içinde bulunmak demek olan haşyet, faydalı ilim ve salih amel beraberliği diyebileceğimiz hikmetin temelidir. Haram ve yasaklara karşı sürekli tetikte olmak, hatta memnû’ şeylere girme endişesiy¬le, şüpheli hususlara karşı dahi bütün bütün kapanmak şeklinde tarif edebileceğimiz verâ da amellerin piridir. Yalnız kaldığı anlarda kendisini masiyetlerden alıkoyacak böyle bir vera’ya sahip olmayan kimsenin amellerine Allah hiç ehemmiyet vermez.

(Müsned-i Şihab, 1/303; el-Vera’, 1/43; Zemmü’l-Hevâ, 1/596)

Hazreti Enes b. Mâlik (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Allah Rasûlü (aleyhissalatü vesselam) şöyle buyurmuştur:

İman iki kısımdan müteşekkil bir bütündür; onun bir yarısını sabır, diğer yarısını da şükür oluşturur.

(Şuabü’l-İman, 123/7; Feyzu’l-Kadîr, 188/3)

Abdullah ibn-i Abbas (radıyallahü anh) hazretlerinin naklettiği bir hadis-i şerifte, Kainatın Medar-ı İftiharı Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:

Kim sadece Allah rızası mülahazasıyla kırk gün sabah namazını (cemaatle) kılarsa kalbinden lisanına hikmet pırlantaları akmaya başlar.

(Müsnedüş- Şihab, 1/285)

Hazreti Ali (radiyallahü anh) Peygamber Efendimiz’in (aleyhissalâtü vesselam) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:

“İnsanların en kerimi olmak isteyen Allah’a karşı takva duygusuyla dopdolu olsun..  en kuvvetli olmayı dileyen Allah’ın havl ve kuvvetine sığınıp O’na mütevekkil bulunsun.. ve her kim de insanların en zengini olmayı murad ederse kendi elindekinden çok Allah’ın bitip tükenmeyen hazinelerine güvensin.”  

Müsnedü’ş-Şihab, 1/234; (az farkla) el-Müstedrek, 4/301; Mecmeu’z-Zevaid, 2/967

Abdullah ibn-i Ömer hazretlerinin rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam) şöyle buyurmuştur:

Bedende başın yeri ne ise,
dinde namazın yeri de odur.

(El-Mu’cemü’l-Evsat, 2/383; Mecmeu’z-Zevaid, 1/292)

Hazreti Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:

Doğrudan ya da dolaylı olarak Cenab-ı Hakk’ı hatırlatmayan lüzumsuz bütün duygu, düşünce ve fiilleri terketmesi, kişinin İslam’ı bilmesinin ve gereklerini yerine getirmesinin mükemmelliğindendir.

(Tirmizî, Zühd, 11; İbn Mâce, Fiten, 12; Muvatta, Hüsnü’l-Huluk, 2; Müsned, 1,301)

Ebu Zerr  (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Nerede bulunursan bulun, Allah’tan kork ve hep takva duygusu içinde ol!
Bir günaha düşmüşsen, arkasından hemen bir iyilik yap ki, o günahı siliversin.
İnsanlarla olan muamelelerinde de güzel ahlâktan hiç ayrılma!”

(Tirmizi, Birr, 55; Müsned, 2/5, 5/153, 178, 228)

Abdullah bin Ömer (radiyallahü anh) hazretleri şöyle demiştir: Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam) beni tuttu ve şöyle buyurdu:

“Dünya gurbetinde olduğunu unutma ve hep bir garip gibi davran ya da bir yolcu gibi yaşa..
Asıl ve ebedî vatanına gideceğine öylesine inan ki, ölmeden önce ölmüş ol ve kendini kabir ehlinden say!”

(Tirmizi, Zühd, 25; İbn Mace, Zühd, 3; Müsned, 2/24, 41, 131)

Abdullah bin Abbas (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz’in (aleyhissalatü vesselam) şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Beş şey gelmeden evvel şu beş şeyi ganimet say:
İhtiyarlık gelip çatmadan evvel gençliğin,
hastalıktan evvel sıhhatin,
fakir düşmeden evvel varlıklı olmanın,
meşguliyetten evvel boş zamanın
ve ölüm gelmeden evvel hayatın kıymetini bil, bunları güzel değerlendir!”

(Hakim, Müstedrek, 4/341)

Ka’b bin Ucre (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Su nasıl ateşi söndürüyorsa sadaka da hataları öyle siler süpürür.”

(Tirmizi, İman, 8, Cuma, 79; İbn Mace, Zühd, 22, Fiten, 12; Müsned, 3/321, 399, 5/231)

Abdullah bin Mesud (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Zekatını vermek suretiyle mallarınızı koruyup takviye edin..
hastalarınızın tedavisinde sadakanın belaları defediciliğini de değerlendirin..
 bela ve musibetlere karşı da her zaman Allah’a duaya yönelin!”

(Mecmeu`z-Zevâid, 3,63; Taberani, el-Mu’cemu’l-Kebir, 10,128)

Enes bin Malik hazretleri Rasûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Hayırlı bir işe vesile olan,
onu yapan gibidir.”

Tirmizî, İlim, 14

Abdullah ibn-i Ömer (radiyallahü anh) hazretleri, Efendiler Efendisi (aleyhissalâtü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:

“Hakiki saadet ve gerçek bahtiyarlık, Rabbine karşı halis kulluğunda her an biraz daha derinleşerek adım adım rıza-yı ilâhiye yürüyen bir insanın bu hal üzere çok uzun bir ömür sürmesidir.”

Feyzu’l-Kadir, 4, 144; Müsned-i Şihab, 1, 206

Sahabe-i güzîn efendilerimizden Abdullah ibn-i Amr (radıyallahü anh) hazretleri, Peygamber-i zîşan Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir.

Dünyaya gönülde yer vermemek hem kalbi rahatlatır hem de bedeni. Ona perestiş etmek ise sadece tasa ve hüznü artırır.

Gayr-ı ciddi ve laubali olmaya gelince, o, kalbi katılaştırmaktan başka hiçbir işe yaramaz.

Müsned-i Şihab, 1, 188; Feyzu’l-Kadîr, 4, 74

İbn-i Ömer ve Sehl ibn-i Sa’d (radıyallâhu anhümâ) hazretleri, Efendiler Efendisi’nin şöyle buyurduğunu naklederler:

Nasıl istersen öyle yaşa, fakat bil ki, bir gün mutlaka öleceksin.
Kimi seversen sev ama unutma ki, bir gün ondan ayrılacaksın.
Dilediğin gibi davran, lâkin şu da her zaman hatırında olsun ki, her yaptığının karşılığını mutlaka göreceksin.

Hâkim, Müstedrek, 4/360; Taberânî, Mu’cemu’l-Evsad, 4/306;
 Heysemî, Mecmeu’z-Zevâid, 2/252

Ebû Hureyre (radıyallahu azze ve celle anh) insanlık âleminin şeref tablosu Efendimiz (aleyhi ekmelüttehayâ)’nın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Mümin, aldansa da aldatmayı asla düşünmeyen ve şartlar ne olursa olsun her zaman kendi karakterini sergileyen bir asil; fâcir ise, türlü türlü ayak oyunlarına teşebbüs etmekten hiçbir zaman sıkılmayan seviyesiz bir zelildir.”

Ebû Davud, Edep, 5; Tirmizî, Birr, 41; Müsned, 2/294