Sahabe efendilerimizin önde gelenlerinden Abdullah ibn-i Ömer (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur:
Sırf ahiret mülahazasıyla yapılması gereken bir işte dünyevî beklentilere giren kimsenin ötede o amelle elde edebileceği hiçbir kazanç yoktur.
(Müsnedü’ş-Şihab, 1/293; Ez-zühd ve sıfatü’z-zâhidîn, 1/67)
Enes bin Malik hazretleri Rasulüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
İçine düştüğü bir hatanın pişmanlığıyla kıvranan bir insan diliyle istiğfar etmese de affolunur.
Müsnedü’ş-Şihâb, 1/264; el-Firdevs, 37 558
Hazreti Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte,
her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:
İnsanın izzeti inancını hayatına yansıtmasında, kişiliği aklını hep hayra kanalize etmesinde, şeref ve asaleti de ahlakını güzelleştirmesindedir.
(Beyhakî, Sünen, 7/136, 10/195; Dârekutnî, 3/303)
Ubade bin Sâmit (radıyallahü anh) hazretlerinin naklettiği bir hadis-i şerifte Kainatın Medar-ı İftiharı Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyuruyor:
Kim Allah’a kavuşma arzusu içinde olursa Allah (azze ve celle) de –Zat-ı Ecell-i A’lâsına yakışır şekilde– ona kavuşmayı ister;
kim de Allah’a vuslat özlemi içinde bulunmazsa Cenab-ı Allah da onunla karşılaşmayı istemez.
Buhari, rikâk, 41; Müslim, zikir, 14,16; Tirmizî, cenâiz, 67, zühd, 6; Nesâî, cenâiz, 10; Müsned, 2/313
Hazreti Enes bin Mâlik (radiyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Efendiler Efendisi (aleyhi ekmelüttehâyâ) şöyle buyurmuştur:
Cenab-ı Hakk’a karşı saygı hisleriyle dopdolu olarak her zaman ümit televvünlü bir korku içinde bulunmak demek olan haşyet, faydalı ilim ve salih amel beraberliği diyebileceğimiz hikmetin temelidir. Haram ve yasaklara karşı sürekli tetikte olmak, hatta memnû’ şeylere girme endişesiy¬le, şüpheli hususlara karşı dahi bütün bütün kapanmak şeklinde tarif edebileceğimiz verâ da amellerin piridir. Yalnız kaldığı anlarda kendisini masiyetlerden alıkoyacak böyle bir vera’ya sahip olmayan kimsenin amellerine Allah hiç ehemmiyet vermez.
(Müsned-i Şihab, 1/303; el-Vera’, 1/43; Zemmü’l-Hevâ, 1/596)
Hazreti Enes b. Mâlik (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Allah Rasûlü (aleyhissalatü vesselam) şöyle buyurmuştur:
İman iki kısımdan müteşekkil bir bütündür; onun bir yarısını sabır, diğer yarısını da şükür oluşturur.
(Şuabü’l-İman, 123/7; Feyzu’l-Kadîr, 188/3)
Abdullah ibn-i Abbas (radıyallahü anh) hazretlerinin naklettiği bir hadis-i şerifte, Kainatın Medar-ı İftiharı Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
Kim sadece Allah rızası mülahazasıyla kırk gün sabah namazını (cemaatle) kılarsa kalbinden lisanına hikmet pırlantaları akmaya başlar.
(Müsnedüş- Şihab, 1/285)
Hazreti Ali (radiyallahü anh) Peygamber Efendimiz’in (aleyhissalâtü vesselam) şöyle buyurduğunu nakletmiştir:
“İnsanların en kerimi olmak isteyen Allah’a karşı takva duygusuyla dopdolu olsun.. en kuvvetli olmayı dileyen Allah’ın havl ve kuvvetine sığınıp O’na mütevekkil bulunsun.. ve her kim de insanların en zengini olmayı murad ederse kendi elindekinden çok Allah’ın bitip tükenmeyen hazinelerine güvensin.”
Müsnedü’ş-Şihab, 1/234; (az farkla) el-Müstedrek, 4/301; Mecmeu’z-Zevaid, 2/967
Abdullah ibn-i Ömer hazretlerinin rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam) şöyle buyurmuştur:
Bedende başın yeri ne ise,
dinde namazın yeri de odur.
(El-Mu’cemü’l-Evsat, 2/383; Mecmeu’z-Zevaid, 1/292)
Hazreti Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle buyurur:
Doğrudan ya da dolaylı olarak Cenab-ı Hakk’ı hatırlatmayan lüzumsuz bütün duygu, düşünce ve fiilleri terketmesi, kişinin İslam’ı bilmesinin ve gereklerini yerine getirmesinin mükemmelliğindendir.
(Tirmizî, Zühd, 11; İbn Mâce, Fiten, 12; Muvatta, Hüsnü’l-Huluk, 2; Müsned, 1,301)
Ebu Zerr (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
“Nerede bulunursan bulun, Allah’tan kork ve hep takva duygusu içinde ol!
Bir günaha düşmüşsen, arkasından hemen bir iyilik yap ki, o günahı siliversin.
İnsanlarla olan muamelelerinde de güzel ahlâktan hiç ayrılma!”
(Tirmizi, Birr, 55; Müsned, 2/5, 5/153, 178, 228)
Abdullah bin Ömer (radiyallahü anh) hazretleri şöyle demiştir: Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam) beni tuttu ve şöyle buyurdu:
“Dünya gurbetinde olduğunu unutma ve hep bir garip gibi davran ya da bir yolcu gibi yaşa..
Asıl ve ebedî vatanına gideceğine öylesine inan ki, ölmeden önce ölmüş ol ve kendini kabir ehlinden say!”
(Tirmizi, Zühd, 25; İbn Mace, Zühd, 3; Müsned, 2/24, 41, 131)
Abdullah bin Abbas (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz’in (aleyhissalatü vesselam) şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
“Beş şey gelmeden evvel şu beş şeyi ganimet say:
İhtiyarlık gelip çatmadan evvel gençliğin,
hastalıktan evvel sıhhatin,
fakir düşmeden evvel varlıklı olmanın,
meşguliyetten evvel boş zamanın
ve ölüm gelmeden evvel hayatın kıymetini bil, bunları güzel değerlendir!”
(Hakim, Müstedrek, 4/341)
Ka’b bin Ucre (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
“Su nasıl ateşi söndürüyorsa sadaka da hataları öyle siler süpürür.”
(Tirmizi, İman, 8, Cuma, 79; İbn Mace, Zühd, 22, Fiten, 12; Müsned, 3/321, 399, 5/231)
Abdullah bin Mesud (radiyallahü anh) hazretleri Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
“Zekatını vermek suretiyle mallarınızı koruyup takviye edin..
hastalarınızın tedavisinde sadakanın belaları defediciliğini de değerlendirin..
bela ve musibetlere karşı da her zaman Allah’a duaya yönelin!”
(Mecmeu`z-Zevâid, 3,63; Taberani, el-Mu’cemu’l-Kebir, 10,128)
Enes bin Malik hazretleri Rasûlüllah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
“Hayırlı bir işe vesile olan,
onu yapan gibidir.”
Tirmizî, İlim, 14
Abdullah ibn-i Ömer (radiyallahü anh) hazretleri, Efendiler Efendisi (aleyhissalâtü vesselam)’ın şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:
“Hakiki saadet ve gerçek bahtiyarlık, Rabbine karşı halis kulluğunda her an biraz daha derinleşerek adım adım rıza-yı ilâhiye yürüyen bir insanın bu hal üzere çok uzun bir ömür sürmesidir.”
Feyzu’l-Kadir, 4, 144; Müsned-i Şihab, 1, 206
Sahabe-i güzîn efendilerimizden Abdullah ibn-i Amr (radıyallahü anh) hazretleri, Peygamber-i zîşan Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir.
Dünyaya gönülde yer vermemek hem kalbi rahatlatır hem de bedeni. Ona perestiş etmek ise sadece tasa ve hüznü artırır.
Gayr-ı ciddi ve laubali olmaya gelince, o, kalbi katılaştırmaktan başka hiçbir işe yaramaz.
Müsned-i Şihab, 1, 188; Feyzu’l-Kadîr, 4, 74
İbn-i Ömer ve Sehl ibn-i Sa’d (radıyallâhu anhümâ) hazretleri, Efendiler Efendisi’nin şöyle buyurduğunu naklederler:
Nasıl istersen öyle yaşa, fakat bil ki, bir gün mutlaka öleceksin.
Kimi seversen sev ama unutma ki, bir gün ondan ayrılacaksın.
Dilediğin gibi davran, lâkin şu da her zaman hatırında olsun ki, her yaptığının karşılığını mutlaka göreceksin.
Hâkim, Müstedrek, 4/360; Taberânî, Mu’cemu’l-Evsad, 4/306;
Heysemî, Mecmeu’z-Zevâid, 2/252
Ebû Hureyre (radıyallahu azze ve celle anh) insanlık âleminin şeref tablosu Efendimiz (aleyhi ekmelüttehayâ)’nın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:
“Mümin, aldansa da aldatmayı asla düşünmeyen ve şartlar ne olursa olsun her zaman kendi karakterini sergileyen bir asil; fâcir ise, türlü türlü ayak oyunlarına teşebbüs etmekten hiçbir zaman sıkılmayan seviyesiz bir zelildir.”
Ebû Davud, Edep, 5; Tirmizî, Birr, 41; Müsned, 2/294
Sahabe-i güzîn Efendilerimizden Abdullah İbn-i Selâm (radiyallahü anh) Peygamber Efendimiz (aleyhissalâtü vesselam)’ın şöyle dediğini nakleder:
“Ey İnsanlar!
Selamı aranızda yaygın hale getirin..
Sofranız herkese açık olsun, çokça ikram edin..
sıla-ı rahimde de kusur etmeyin..
bir de insanların uykuya daldıkları anlarda,
gecelerin karanlığını namazla delin..
böylece selametle Cennet’e girin!.”
(İbn-i Mâce, Et’ime, 1; Dârimî, Salât, 156)
Sahabe-i güzîn efendilerimizden Hazreti Ebû Hureyre (radiyallahü anh)’ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (aleyhi efdalüssalavâti vetteslîmât) şöyle buyurur:
“Aklın gereği,
Allah’a imandan sonra, O’nun için
sevmek, sevilmek ve insanlarla dost
geçinmektir.”
(Mecmeu’z-Zevâid, 8/17; Biraz farkla, Beyhakî, Sünen, 10/109; Taberanî, el-Mu’cemü’s-Sağîr, 2/21)
Hazreti Ümmü’d-Derdâ (radiyallahu anhâ) Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu rivayet ediyor:
“Kıyamet günü
mîzana ilk konulacak olan şey
güzel ahlaktır.”
(Taberâni, el-Mu’cemü’l- kebîr, 24/253)
Şeddâd ibn Evs (radıyallahü anh) hazretlerinin naklettiği bir hadis-i şerifte, Kainatın Medar-ı İftiharı Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyuruyor:
Akıllı kimse, sürekli kendi nefsini sorgulayan
ve durmadan ölüm ötesi hayat için çabalayandır.
Nefsini hevâsının peşinde koşturan
ve buna rağmen Allah Teâlâ’dan beklentileri olan kimseye gelince o zavallının tekidir.
(Tirmizi, Kıyame,25; İbn Mace, Zühd, 21; Müsned, 4/124)
Sahabe efendilerimizin önde gelenlerinden Abdullah ibn Ömer’in (radıyallahü anh) rivayet ettiği bir kudsî hadis-i şerifte, Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur:
“Mü’minin şeref ve itibarı, gecelerini ibadetle geçirmesinde; izzet ve haysiyeti de, gönül tokluğu içinde bulunup insanlara el açmamasındadır.”
(Müstedrek, 4/360)
Hazreti Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)’ın rivayet
ettiği bir hadis-i şerifte, her ifadesi lâl ü güher Efendiler Efendisi şöyle
buyurur:
“Çok gülmeyiniz! Zira çok gülmek kalbi
öldürür.”
(İbn Mace, Zühd, 19)
